• Văn Khấn Các Ngày Lễ Tết Trong Năm
Mặc dù có nguồn gốc từ Trung Quốc nhưng khác với Tết Hàn thực ở Trung Quốc - thường không đốt lửa trong 3 ngày và chỉ ăn đồ lạnh đã nấu sẵn trước đó
- Nguồn gốc của phong tục này liên quan đến câu chuyện vào đời Xuân Thu giữa vua nước Tần là Tấn Văn Công và hiền sĩ Giới Tử Thôi. Cũng từ đó, ngày mùng 3.3 âm lịch hằng năm được coi là ngày Tết Hàn thực.
- Mặc dù có nguồn gốc từ Trung Quốc nhưng khác với Tết Hàn thực ở Trung Quốc - thường không đốt lửa trong 3 ngày và chỉ ăn đồ lạnh đã nấu sẵn trước đó, ở Việt Nam, người dân không kiêng lửa, mọi việc nấu nướng vẫn diễn ra bình thường”
- Việc dùng bánh trôi, bánh chay để cúng lễ cũng mang nhiều ý nghĩa tốt đẹp. Thứ nhất, nó thể hiện cho văn hóa lúa nước. Cả hai thứ bánh đều được làm từ bột gạo nếp thơm, thành quả lao động vất vả mới có được để dâng lên ông bà, tổ tiên. Ngoài ra, nó còn bắt nguồn từ tích truyện “bọc trăm trứng của mẹ Âu Cơ”. Bánh trôi tượng trưng cho 50 quả trứng nở ra thành 50 người con lên rừng theo mẹ. Bánh chay tượng trưng cho 50 quả trứng nở ra thành 50 người con theo cha xuống biển. Chính vì thế, Tết Hàn thực của người Việt chủ yếu mang ý nghĩa hướng về cội nguồn, tưởng nhớ công lao của những đã khuất.
- Xem thêm bài viết
>> Nguồn gốc và ý nghĩa ngày Tết Hàn Thực
Tết Hàn Thực có nguồn gốc từ : Trung Quốc
Tết Hàn thực có nguồn gốc từ Trung Quốc và gắn với điển tích được biết tới nhiều qua tiểu thuyết Đông Chu Liệt Quốc. Để tưởng niệm lòng trung thành của Giới Tử Thôi, vua nước Tấn đã hạ lệnh trong dân gian phải kiêng đốt lửa ba ngày (từ mùng 3-5/3 Âm lịch) và chỉ ăn đồ ăn nguội đã nấu sẵn. Do đó ngày này gọi là Hàn thực.
Tết Hàn Thực để: Tưởng nhớ người đã khuất
Tuy có nguồn gốc từ Trung Quốc, Tết Hàn thực của người Việt vẫn mang những sắc thái riêng, đậm chất Việt. Ý nghĩa ngày Tết này để bày tỏ lòng thành kính tổ tiên, cầu mùa bội thu. Những liên hệ đến truyền thuyết về Giới Tử Thôi ít được người dân quan tâm, cũng như không kiêng kị về củi lửa. Theo các chuyên gia văn hoá, việc dùng bánh trôi, bánh chay để cúng lễ cũng mang nhiều ý nghĩa tốt đẹp. Nó thể hiện cho văn hóa lúa nước. Cả hai thứ bánh đều được làm từ bột gạo nếp thơm, thành quả lao động vất vả mới có được để dâng lên ông bà, tổ tiên.
Bên cạnh đó, bánh trôi bánh chay cũng gợi nhớ đến tích truyện “bọc trăm trứng của mẹ Âu Cơ”. Bánh trôi tượng trưng cho 50 quả trứng nở ra thành 50 người con lên rừng theo mẹ. Bánh chay tượng trưng cho 50 quả trứng nở ra thành 50 người con theo cha xuống biển.
Chính vì thế, Tết Hàn thực của người Việt chủ yếu mang ý nghĩa hướng về cội nguồn, tưởng nhớ công lao của những đã khuất.
Món bánh không thể thiếu Tết Hàn Thực: Bánh trôi, bánh chay
Tết Hàn thực hay còn gọi là tết bánh trôi, bánh chay. Món bánh này đã trở thành nét văn hóa truyền thống không thể thiếu trong ngày tết Hàn Thực của người Việt. Trong ngày này, bánh trôi, bánh chay được dùng để cúng lễ như một cách tưởng niệm người thân trong những ngày tháng cuối xuân.
Nguyên liệu để làm bánh trôi bánh chay là Gạo Nếp
Bánh trôi, bánh chay được làm từ nguyên liệu chính là những hạt gạo nếp cái hoa vàng thơm lừng, ngây ngất. Người làm bánh nặn bột thành những viên tròn, bên trong là một viên đường phên cắt nhỏ. Bánh nặn xong, thả vào nồi nước sôi. Đợi đến khi bánh nổi lên thì vớt ra và ngâm trong nước đun sôi để nguội cho săn lại.
Các sách như 100 điều cần biết về phong tục Việt Nam hay Văn khấn nôm tại nhà - Tập văn cúng gia tiên hướng dẫn: "Mâm lễ cúng ngày Tết Hàn thực gồm hương, hoa, trầu cau và 5 hoặc 3 bát bánh trôi cùng 5 hoặc 3 bát bánh chay". Sau khi bày lễ lên bàn thờ, gia chủ thắp hương và khấn gia tiên theo bài cúng Tết Hàn thực được lưu truyền trong nhân gian.
Tết Hàn Thực còn để Tưởng nhớ Hai Bà Trưng
Tục dâng cúng bánh trôi trở thành một nét độc đáo trong lễ hội Hai Bà Trưng của người dân xã Hát Môn và các vùng lân cận vào mùng 6/3 Âm lịch hàng năm. Tương truyền, trước khi gieo mình tự vẫn để bảo toàn khí tiết khi bị yếu thế trước quân giặc, Hai Bà đã ăn một đĩa bánh trôi.
- Hương Hoa, đèn nến
- Trà nước, trầu cau
- Không cần mâm cao cỗ đầy chỉ cần chuẩn bị Vài đĩa bánh Trôi và bánh Chay là được
Hiện nay phổ biến thường sử dụng 1 trong 2 bài Văn Khấn dưới đây
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
- Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
- Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
- Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.
- Con kính lạy Cao Tằng Tổ khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Thúc Bá, Đệ Huynh, Cô Di, Tỷ Muội họ nội họ ngoại.
Tín chủ (chúng) con là:..........
Ngụ tại:...................................
Hôm nay là ngày...................................... gặp tiết Hàn Thực ngày 3 tháng 3 âm lịch, tín chủ chúng con cảm nghĩ thâm ân trời đất, chư vị Tôn thần, nhớ đức cù lao Tiên tổ, thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, đốt nén tâm hương, dâng lên trước án. Chúng con kính mời ngài Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại Vương, ngài bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long Mạch, Tài thần giáng lâm trước án chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật.
Chúng con kính mời các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ................ Cúi xin thương xót con cháu giáng về linh chứng giám tâm thành thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ con lại kính mời các vị vong linh các vị Tiền chủ, Hậu chủ ngụ trong nhà này, đất này đồng lâm án tiền, đồng lai hâm hưởng, phù hộ cho toàn gia chúng con luôn luôn mạnh khoẻ, mọi sự bình an, vạn sự tốt lành, gia đình hoà thuận, trên bảo dưới nghe.
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần. Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần. Con kính lạy Cao Tằng Tổ khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Thúc Bá, Đệ Huynh, Cô Di, Tỷ Muội họ nội họ ngoại.
Tín chủ chúng con là…Ngụ tại…
Hôm nay là ngày 3.3, gặp tiết Hàn Thực, tín chủ chúng con nhớ đức cù lao tiên tổ, thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, đốt nén tâm hương, dâng lên trước án.
Chúng con kính mời ngài bản cảnh thành hoàng chư vị đại vương, ngài bản xứ thần linh thổ địa, ngài bản gia táo quân, ngũ phương, long mạch, tài thần giáng lâm trước án chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật.
Chúng con kính mời các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ… (họ của gia chủ) cúi xin thương xót cho con cháu giáng về chứng giám tâm thành thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ con lại kính mời các vị vong linh các vị Tiền chủ, Hậu chủ ngụ trong nhà này, đất này đồng lâm án tiền, đồng lai âm hưởng, phù hộ cho toàn gia chúng con luôn luôn mạnh khỏe, mọi sự bình an, vạn sự tốt lành, gia đình hòa thuận, trên bảo dưới nghe.
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)".
